Arabuluculuk Nedir?

Arabuluculuk son yıllarda ülkemizde yaygınlaşan bir hukuk bileşenidir. İlgili hizmet gereğince özel hukuk uyuşmazlıklarının tarafları olan kişiler özgür iradeleriyle seçmiş oldukları tarafsız ve alanında uzman arabulucu hakemliğiyle dava açmadan veya dava açtıktan sonra başvurarak davada bulunan uyuşmazlığın çözülme yöntemidir. Arabuluculuk taraflar arasında var olan uyuşmazlıkları mahkeme dışında kesin ve hızlı bir şekilde çözümlenmesini sağlayan bir usul hukuku kurumudur. Arabuluculuk kavramı ihtiyari ve zorunlu arabuluculuk olarak iki ayrı başlığa ayrılmıştır.

İhtiyari Arabuluculuk: Bu arabulucu hizmeti içerisinde yer alan tarafların anlaşmazlığın çözülmesi ile ilgili bir arabulucuya gitme zorunlulukları bulunmadığı halde, davanın çözümü için dava öncesinde bir arabulucuya başvurmaları işlemidir. Bir konu üzerinde anlaşmazlık yaşayan taraflar her türlü hukuk uyuşmazlığı davasında ihtiyari arabuluculuk yöntemini tercih edebilirler.

Zorunlu Arabuluculuk: Bu arabulucu hizmeti için tarafların dava açmadan önce mecburen arabulucu hizmeti alması gerekmektedir. Zorunlu tutulan bu arabuluculuk hizmetinde taraflar hiçbir şekilde anlaşamadıkları takdirde dava dosyayı ilgili hakimler tarafından ele alınacaktır. Bu arabuluculuk hizmetine dava açmadan gidildiğinde dava şartı bulunmadığı için reddedilme olasılığı bulunmaktadır. Genellikle Ticari ve iş davalarında arabuluculuk hizmeti zorunlu tutulmaktadır.

Yukarıda bahsedilen maddelerin yanı sıra TCK’da suç olarak teşkil edilen durumlar arabuluculuk yoluyla değil ceza mahkemeleri tarafından çözüme kavuşturulur.

Arabulucular Kimdir?

Arabulucu; arabuluculuk, iletişim ve müzakere becerileri konusunda en az 5 yıllık mesleki deneyime ve mesleki eğitime sahip hukuk fakültesi mezunu (Arabuluculuk Yasası Madde 20). Avukatlar da arabulucu olabildikleri için “arabuluculuk avukatı” gibi kelimelerin halk tarafından da kullanıldığı görülmektedir. Hukuk fakültesinden sonra, arabulucular arabuluculuğun temellerini, iletişim becerilerini, müzakere ve uyuşmazlık çözüm yöntemlerini, davranışsal psikolojiyi ve daha fazlasını öğrenirler. Aldıkları mesleki eğitim hem teorik hem de pratik bilgileri içermektedir, örneğin mesleki yeterlilik, mesleki eğitim sonrası arabuluculuk sınavı ile ölçülmektedir. Arabuluculuk sınavını başarıyla geçen bir arabulucunun harekete geçebilmesi için arabuluculuk listesine kayıtlı olması gerekir.

Şunu özellikle belirteyim, sadece Adalet Bakanlığınca düzenlenen arabuluculuk listesine kayıtlı olanlar arabuluculuk faaliyetinde bulunabilirler. Arabulucu İzmir hizmetinden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Tüketici Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk

Tüketici uyuşmazlıkları konusunda 6502 sayılı kanuna göre Tüketici mahkemelerine taşınmış olan her türlü uyuşmazlıklarda arabulucuya gitmek zorunlu bir hal almıştır.

İlgili kanuna göre tüketici mahkemelerine görülmekte olan uyuşmazlık davalarını açmadan önce zorunlu olarak arabulucuya başvurmuş olmazız gerekmektedir. Aşağıda yer alan uyuşmazlık davaların arabuluculuğa ilişkin hükümler uygulanmamaktadır.

Tüketici heyeti görevi dışında var olan uyuşmazlık davaları
Tüketici heyeti kararlarına itiraz edildiği durumlarda arabuluculuğa ilişkin hükümler uygulanmamaktadır.

Ticari Davalarda Zorunlu Arabuluculuk

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 5/a maddesine göre, konusu tüm ticari davalar ve Sözleşme’nin 4. maddesindeki diğer alacaklar olan alacak ve tazminat alacakları için davaya başlamadan önce arabulucuya başvurmak ön koşuldur. TTK Özel Kanunlarda Yer Alan Ticari Davalar. Başka bir deyişle, bu tür davalar arabulucuya başvurmadan doğrudan ilk derece ticaret mahkemesine getirilemez. Arabulucunun başvuruyu kapatmak için görevlendirme tarihinden itibaren altı haftası vardır. Zorunlu hallerde arabulucu bu süreyi iki haftaya kadar uzatabilir. Sizlerde ticari davalarınızda arabulucu avukat İzmir hizmetlerinden yararlanabilirsiniz.

Arabuluculuk Toplantısına Katılmayan Tarafın Hukuki Sorumluluğu Nedir?

Taraflar, arabuluculuk toplantısına kanuni temsilcileri veya avukatları aracılığıyla bizzat katılabilirler. İşveren tarafından yazılı olarak yetkilendirilen bir çalışan da toplantılarda işvereni temsil edebilir ve nihai raporu imzalayabilir.

Tarafların iş hukuku uyuşmazlıklarında arabuluculuk başvurusunda bulunmaları halinde, her iki taraf da belirlenen ilk toplantıya katılmakla yükümlüdür. Arabuluculuk faaliyeti, taraflardan birinin haklı sebep olmaksızın ilk toplantıya katılmaması nedeniyle sona ererse, toplantıya katılmayan taraf, dava açmak için haklı sebeplerin bir kısmının veya tamamının bulunup bulunmadığını nihai raporda belirtir. İş mahkemesi, dava masrafları (dava vekalet ücretleri, ücretler, bilirkişi ücretleri vb.) mal sahibine aittir. Ayrıca ilk toplantıya katılmayanlara vekâlet ücreti ödenemez.

Arabuluculuk faaliyetlerinden sonra her iki tarafın da ilk toplantıya katılmaması nedeniyle açılan davalarda dava masrafları taraflara aittir. Yani her iki taraf da kendi ücret ve masraflarını öder. Ancak bu durumda vekalet ücreti meşru tarafa verilebilir.

Hangi Uyuşmazlık ve Davalar İçin Arabuluculuğa Başvurulamaz?

Tarafların serbestçe çözemeyecekleri hukuki uyuşmazlıklar arabuluculuk yoluyla çözülemez. Tarafların çözemedikleri uyuşmazlıklar çoğunlukla kamu hukuku uyuşmazlıklarıdır. Kamu hukukunun yanı sıra aile hukuku gibi özel hukuk alanlarıyla ilgili bazı hukuki sorunlar da arabuluculuk yoluyla çözülememektedir. Belirtmek gerekir ki, Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre arabuluculuk/arabuluculuk kapsamına giren suçlara ilişkin uyuşmazlıklar da arabuluculuk hukukunun dışındadır. Bu uyuşmazlıklar için Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre tüm uyuşmazlıklar Cumhuriyet Başsavcılığının arabuluculuğu tarafından çözülür.

Tarafların anlaşmazlıkların çözülmesi için başvuramayacakları uyuşmazlık konuları aşağıda yer almıştır.

Ceza mahkemelerinde görülen, görülecek olan ceza davaları,
Nüfus kayıtlarının değiştirilmesi veya düzenlenmesini içeren davalar,
Aile mahkemelerinde görülen velayet davaları,
Aile içi şiddet unsurlarını içeren uyuşmazlık davaları,
İdari yargı makamımın yetki alanına girmekte olan iptal veya tam yargı davaları,
Vergi hukuku sebebiyle açılmış olan davalar,
İş hukuku sebebiyle açılmış olan hizmet veya iş kazalarının tespiti davaları gibi tüm tespit davalarında arabuluculuk hizmetinden yararlanılamamaktadır.

Arabulucuya Başvuru Süresi Nedir?

Uyuşmazlık durumunda arabulucuya başvuru süresi ne kadardır? Uyuşmazlığın tarafları dava açılmadan önce ve dava açıldıktan sonra arabulucuya başvurmayı kabul edebilirler. Bu amaçla taraflar arabulucuya gitmeyi kabul ettikleri sürece arabuluculuk, uyuşmazlığın her aşamasında kullanılabilir. Dava açılması durumunda mahkeme, tarafları arabuluculuğa başvurmaya da bildirebilir veya teşvik edebilir. Bir uyuşmazlığın tarafı, dava açılmadan önce veya sonra diğer tarafa arabuluculuk teklifinde bulunabilir. Karşı tarafın arabulucuya başvurma önerisine 30 gün içinde olumlu cevap verilmezse reddedilmiş sayılır.

Taraflar dava açtıktan sonra arabulucuya müştereken başvurduklarını beyan ederlerse mahkeme, yargılamayı üç ayı geçmeyecek şekilde erteler. Bu süre, tarafların birlikte mahkemeye başvurmasından sonra üç aya kadar uzatılabilir.

Arabulucunun Ücreti Nasıl Ödenir?

Arabulucular vermiş oldukları hizmet karşılığında bir ücret almaktadır. Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça, arabuluculuk ücreti, arabulucunun olay bitiminde yürürlükte olan asgari ücret oranına göre belirlenir. Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça, arabulucu ücretleri ve diğer tüm ücretler eşit olarak paylaştırılır. Örneğin; uyuşmazlık konusu miktar ile ölçülebilen uyuşmazlıklarda, uyuşmazlığın toplam konusunun %6’sından başlayan ve taraflarca eşit olarak ödenen bir arabuluculuk ücreti bulunmaktadır.

Sizlerde alanında uzman bir İzmir arabulucu hizmeti arıyorsanız bizimle iletişim adreslerimiz üzerinden kolay bir şekilde iletişime geçebilirsiniz.