HAGB nedir? Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB), Türk Ceza Muhakemesi Kanunu’nda (CMK) düzenlenen bir hukuki kurumdur. Bu uygulama, mahkeme tarafından verilen cezanın belirli bir denetim süresi boyunca sonuç doğurmamasını sağlar. Eğer sanık, bu süre içerisinde kasıtlı bir suç işlemez ve yükümlülüklere uygun davranırsa, ceza kararı ortadan kaldırılır ve dava düşer. Sağlanan bu bilgiler, hagb ne demek? ve hagb kararı nedir? şeklindeki sorulara kapsamlı bir cevap niteliğindedir.

HAGB’nin temel özellikleri aşağıdaki şekildedir:

  • Hukuki Sonuç Doğurmaması: HAGB kararı, sanık hakkında verilen hükmün hukuki bir sonuç doğurmamasını ifade eder. Yani, mahkeme hükmü açıklanmamıştır ve dolayısıyla sanığın ceza alması askıya alınmıştır.
  • Denetim Süresi: HAGB kararı verilen sanık, genellikle 5 yıl süreyle denetim altında tutulur. Bu süre zarfında, sanığın kasten yeni bir suç işlemesi veya denetim yükümlülüklerine aykırı davranması durumunda mahkeme hükmü açıklanır.
  • Koşullar: HAGB kararının verilebilmesi için bazı şartların sağlanması gerekmektedir. Bunlar arasında sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkum olmaması, mahkemece sanığın yeniden suç işlemeyeceğine dair kanaat oluşturulması ve mağdurun uğradığı zararın tamamen giderilmesi yer alır.

Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılması (HAGB) Şartları Nelerdir?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması ne demek? Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılması (HAGB) uygulaması, Türk Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. maddesi çerçevesinde belirli şartlar altında uygulanır. Hükmün geri bırakılması kararı verilebilmesi için hem suça dair hem de sanığa dair bazı koşulların sağlanması gerekmektedir. Bu şartlardan bazıları aşağıdaki şekilde açıklanmaktadır:

  • Cezanın Süresi: HAGB, yalnızca 2 yıl veya daha az süreli hapis cezası veya adli para cezası gerektiren suçlar için uygulanabilir.
  • Daha Önceki Mahkumiyet: Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkum olmamış olması gerekmektedir.
  • Kabul ve Uyum: Sanığın HAGB kararını kabul etmesi ve denetim süresi boyunca kasten yeni bir suç işlememesi beklenir. Ayrıca, sanığın yükümlülüklerini yerine getirmesi önemlidir.

HAGB sonrası suç işleme denetim açısından, sanık için genellikle 5 yıl süreyle denetim süresi belirlenir. 18 yaşından küçük sanıklar için bu süre 3 yıldır. Bu süre içinde sanığın belirtilen yükümlülüklere uyması ve yeni bir suç işlememesi gerekmektedir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Avantajları

Hükmün açıklanmasının geriye bırakılması, sanıkların ceza almadan rehabilitasyon süreçlerine devam edebilmeleri için önemli avantajlar sunar. HAGB kararı ile sanık, mahkumiyet hükmü olmaksızın masumiyet karinesinden yararlanmaya devam eder. Dolayısıyla bu durum, kişinin sosyal ve kişisel hayatında olumsuz bir etki yaratmaz.

Ek olarak, HAGB, adli sicil kaydında özel bir bölümde kaydedilir ve bu nedenle normal sabıka kaydında görünmez. Bu husus, sanığın ilerideki iş başvuruları veya resmi işlemleri için avantaj sağlar. Son olarak, HAGB, bireylerin damgalanmadan ve lekelenmeden geçmesini sağlayarak toplumsal barışa katkıda bulunur. Bu durum, toplumda daha az önyargı ve daha fazla fırsat eşitliği yaratır.

HAGB Kararı Verilemeyecek Suçlar Nelerdir?

Peki, tarihsel süreçte hangi suçlar için hükmün açıklanması geri bırakıldı? Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılması (HAGB) kararı verilemeyecek suçlar, Türk Ceza Muhakemesi Kanunu‘nda belirli şartlarla sınırlıdır. Aşağıda HAGB kararının uygulanamayacağı suçlar sıralanmıştır:

  • İki Yıl Üstü Süreli Hapis veya Adli Para Cezası Gerektiren Suçlar
  • Anayasa’nın 174. Maddesinde Koruma Altına Alınan İnkılap Kanunlarındaki Suçlar
  • 6222 Sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun Kapsamında İşlenen Suçlar
  • Şike ve Teşvik Suçları: Spor müsabakalarının sonucunu etkilemeye yönelik suçlar.
  • 477 Sayılı Disiplin Mahkemeleri Kuruluşu, Yargılama Usulü ve Disiplin Suç ve Cezaları Hakkında Kanun Kapsamında İşlenen Disiplin Suçları
  • İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu
  • İcra İflas Kanunu’nda Yer Alan Suçlar
  • Disiplin Hapsi ve Tazyik Hapsi Gerektiren Fiiller

Adli Para Cezasında Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

HAGB, yalnızca doğrudan adli para cezasına mahkumiyet durumunda uygulanabilir. Eğer mahkeme, sanığa hapis cezası vermek yerine doğrudan adli para cezası verirse, bu durumda HAGB kararı verilebilir. Eğer sanığa önce hapis cezası verilip daha sonra bu ceza adli para cezasına çevrilirse, bu durumda HAGB kararı verilmesi mümkün değildir. Yani, hapis cezasının adli para cezasına dönüştürülmesi durumunda HAGB uygulanamaz. Söz konusu konuyla ilgili daha detaylı bilgi için İzmir Ceza Avukatı ve ya  İzmir Avukat Vural & Altun Hukuk ve Arabuluculuk bürosu ile iletişime geçebilirsiniz.

HAGB Kararına Nasıl İtiraz Edilir

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararına itiraz süreci, Türk Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre belirli prosedürlere tabidir. HAGB kararına itiraz, kararın duruşmada öğrenilmesi veya gerekçeli kararın tebliğ edilmesinden itibaren 7 gün içinde yapılmalıdır. Eğer sanık duruşmada hazır bulunmuyorsa, gerekçeli kararın tebliğ tarihi itibarıyla bu süre başlar.

Öte yandan, itiraz, kararı veren mahkemeye dilekçe ile yapılmalıdır. Dilekçede, itirazın gerekçeleri açık bir şekilde belirtilmelidir. Mahkeme, itiraz dilekçesini inceleyerek ya hükmün açıklanmasının geri bırakılması iptali gerçekleştirebilir ya da itirazı incelemek üzere yetkili üst mahkemeye yönlendirebilir.

HAGB Kararı Aleyhine Kanun Yararına Bozma Başvurusu

Kanun yararına bozma, istinaf veya temyiz aşamasına gelmeden kesinleşen mahkeme kararlarına karşı başvurulabilen bir hukuki yoldur. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı, istinaf edilmediği takdirde kesinleşir. Bu kesinleşmiş HAGB kararına karşı “kanun yararına bozma” yoluna başvurmak mümkündür. HAGB kararına karşı kanun yararına bozma talep edildiğinde, söz konusu karar hem esas hem de usul yönünden tam bir denetimden geçer.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması ve Tutuklama Nedeniyle Tazminat

Kurallar itibarile hakkında haksız bir şekilde elkoyma, arama, yakalama, hapis veya gözaltı gibi koruma tedbirlerinin uygulandığı mağdurlar, kanun nedeniyle konulan bu tedbirler nedeniyle maddi ve manevi tazminat talep edebilir (CMK md. 141). Ek olarak, hükmün açıklanmasının geri bırakılması durumunda, 5 yıllık deneme süresini iyi hal ile tamamlayarak davanın düşmesine karar verilen sanıklar, haksız tutuklama gibi kişi özgürlüğünü kısıtlayan koruma tedbirlerinden dolayı maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabilirler.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının Memurluğa Etkisi Nedir?

HAGB kararı verilmiş olan bir kişinin devlet memurluğu, milletvekilliği, avukatlık veya başka bir kamu hizmetinde görev almasına yasal olarak engel yoktur. HAGB, mahkumiyet hükmü doğurmadığı için, kişi masumiyet karinesinden yararlanmaya devam eder. Öte yandan, HAGB kararı verilmiş olsa bile, cinsel suçlar gibi belirli suçlar açısından 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125/E maddesi uygulanarak memuriyetten çıkarma kararı verilebilir.

HAGB Kararlarında Zamanaşımı

HAGB kararı ile sanığa verilen ceza, 5 yıllık bir denetim süresi boyunca uygulanmaz. Bu süre, HAGB kararının kesinleştiği tarihten itibaren başlar. Eğer sanık, bu süre zarfında kasten bir suç işlemez ve mahkemenin belirlediği diğer yükümlülüklere uygun hareket ederse, açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılır ve dava düşer.

Son olarak, HAGB kararı verilmiş olsa dahi, sanığın denetim süresi içinde yeni bir suç işlemesi durumunda, HAGB kararı kaldırılabilir. Bu durumda, daha önceki suçun zamanaşımı, denetim süresi içinde durduğu için, yeniden işlemeye başlar. Eğer sanık, denetim süresi içinde suç işlemezse, zamanaşımı süresi dolmuş olur ve dava düşer.